De reis door het Waalwijkse dialect doet vandaag de letter R aan. Zoals gebruikelijk zijn aanvullingen, tips, vragen en opmerkingen van harte welkom bij
roôzenhoedje
In de Mariamònd maai wier-t’r op beedevaort gegaon en nòr D’n Bosch en d’n Elshout geloôpe. Mer behalve dè wier-t’r ok nòg elken aovend ’t roôzenhoedje gebeeie. Kòrt vur ’t nòr bed gaon vatte oons moeder de roôzekraans. Ze begon bij ’t kruis. De groôte kraole waare d’oonze vaoders en de klèèn kròltjes de weesgegroetjes. En zo baad ze d’n heêle roôzekraans rond, en es klap op de vuùrpijl de littenie van alle Heilige d’r aachteraon. Gekonsentreerd bidde ies vur ’n kijnd best moeilijk, duus dè wier mee zeuve van die kwòjong dikkels ‘nen deevosioneele puinhoôp. Heêl de tijd moes ze d’r biddende krôst terèècht wijze, aanders liép ’t hillemaol uit de haand. Vural toen-t’r vrijers oover de vloer kwaame. Die zaagen ’t hillemaol nie mir zitte. Es ’t bijna zo ver was, keeke ze òp d’r klòkske en drukte gòdsgruuwelijk barmhachtig d’re snòr. Dè waar bij oons thuis ’t begin van’t èènd van’t roôzenhoedje.
umlaut
Ten oosten van Waalwijk kennen de dialecten umlaut. Dat heeft niets met het Duitse leesteken te maken: umlaut is de klinkerverandering in verkleinwoorden als man ~ menneke. Ten westen van Waalwijk komt die umlaut niet voor. Het Waalwijks is een interessant dialect: het ligt precies op de grens en doet een beetje met het oosten mee. Het kent nog een paar umlautvormen: ‘t Lôns Huukske, menneke, plùddeke, lempke en roôzenhuuike, maar die zijn sterk op hun retour. Kijk maar naar het roôzenhoedje van deze week.
raauw; rouw
· rauw; ruw · De viesboer ging zo mer rouw om mee dieë raauwe vies.
raom
· raam; aanloop · Hij naam ‘ne raom en sprong zoo dur de raom nòr buite.
raovesbòl
· ragebol · Bekaant alleman hi-t’r wel eêne, mer sommigte meense noemen ‘m ‘ne raovesbòl en aander meense ‘ne raogesbòl of zelfs raomesbòl.
rèère
· beven · Hij zaat te rèèren es ’n rietje.
roôme
· melk · Vroeger was roôme ‘melk’ en mùlk ‘karnemelk’.
