Waar komt de naam "De Erstelinghe" vandaan?

11 oktober 2012

De naam komt van een gebied met een klein hoefje erop. Het boerderijtje heette "De Bernse Hoeve" en was in 1409 eigendom van de abt Godschalk van Veen van de abdij van Berne. Tot 1500 komen we dit gebied en hoefje tegen met de naam "De Achterling". Vanuit Loon op Zand gezien is het achteraf gelegen.

Na 1500 komen we het woord "eerst" tegen in de naam. Vanaf deze tijd kent het gebied verschillende schrijfwijzen, namelijk Ersteling (1504), t'Ersterlinge (1538), Erstelinghe, Erfsteling, Ersterling, Erstelinge, d'Ersteling, 't Derstelinge (1577), 'd Erstelinge, 'd Effelingh, Efterlinck en Essteling (1730). Volgde men destijds de weg van Holland, dus van de Zuidhollandse Dijk over de Turfvaart of Bossche Sloot, dan was de eerste hoeve in de richting Brabant de Bernse hoeve ("De Ersteling").

Boerderij "De Bernse Hoeve"

In 1624 werd het boerderijtje gepacht door Cornelis Corsten en in 1630 door Raes van Grevenbrouck die gehuwd was met Maayke Claesdochter de Cocq. In 1644 werd het boerderijtje getroffen door onweer en moest het worden vernieuwd. Als aannemer fungeerde toen Jan Thonissen Decker uit Sprang. In 1648 werd het boerderijtje onteigend van de abdij van Berne door de Vrede van Munster.

Op de tekening is de Bernse hoeve te zien zoals deze er rond 1900 heeft uitgezien. Deze tekening werd gemaakt door de Waalwijkse kunstschilderes M.L. van Schijndel en vervaardigd aan de hand van een sterk verwaarloosd pastel.

De bovenstaande gegevens zijn ontleend aan geschriften en aantekeningen van wijlen de heer P.A. van Beers uit Loon op Zand. De heer M. ter Berg bewerkte de gegevens en publiceerde een artikeltje hierover in het tijdschrift Brabants Heem, jaargang XXIV, nr. 4, juli en augustus 1972, blz. 88 t/m 90. Een reactie van J.A. Huisman op dit artikeltje is in nr. 5 te vinden van dezelfde jaargang van het tijdschrift op blz. 102 en 103.

Waarom is gekozen voor de naam "De Erstelinghe"?
Het is niet met zekerheid te zeggen waarom bij de oprichting van de heemkundekring deze is vernoemd naar die oude boerderij.

Vermoedelijk heeft het te maken met het feit dat De Erstelinghe in de eerste jaren van haar bestaan ook een afdeling Loon op Zand kende. Wellicht dat men met "De Erstelinghe" een soort van neutrale naam wilde kiezen voor de vereniging, dus niet bijvoorbeeld een naam met een specifiek Waalwijkse achtergrond.